کلیه ها اندام های لوبیایی شکلی هستند که حدود ۱۲ سانتیمتر طول و شش سانتیمتر عرض دارند و به تعداد دو عدد در خلف حفره شکم زیر لبه پایینی دنده ها قرار گرفته اند. اختلاف اندازه اندکی بین کلیه چپ و راست می تواند وجود داشته باشد و طبیعی است. ماحصل عملکرد کلیه ها تولید ادرار است. کلیه ها اندام های بسیار پرکاری هستند اما اگر یکی از این اندام ها را به طور کامل حذف کنیم، کلیه مقابل می تواند تمام وظایف آن را برعهده بگیرد و مشکلی برای فرد ایجاد نخواهد شد.
بسیاری از بیماری های مادرزادی کلیه را میتوان قبل از تولد و از طریق آزمایشهای پیش از تولد تشخیص داد و با دارو یا انجام عملهای جراحی بعد از تولد کودک درمان نمود. برخی دیگر از مشکلات با علائمی نظیر عفونتهای ادراری، اختلالات رشد یا فشار خون بالا ممکن است در آینده خود را نشان دهند.
ناهنجاریهای مادرزادی کلیه بیماری هایی هستند که از زمان تولد وجود دارند. برخی از بیماری های مادرزادی کلیه هیچ اختلالی در عملکرد کلیه ایجاد نمی کنند ولی برخی از آنها اگر تحت درمان قرار نگیرند، پیشرفت کرده و باعث ابتلا به نارسایی مزمن کلیه میشوند.
- عدم تشکیل کلیه : که ممکن است شامل یک یا هر دو کلیه شود.
- کلیه نعل اسبی : چسبندگی قسمت پایینی دو کلیه به یکدیگر
- کلیه نابجا: کلیه در محل نادرستی در بدن قرار گرفته است. شایعترین محل کلیه نابجا در لگن است که به آن کلیه لگنی گفته می شود. گاها ممکن است کلیه های نابجا در یک طرف بدن و به صورت چسبیده به یکدیگر قرار گرفته باشند.
- بیماریهای کیستیک :مانند فرم مادرزادی بیماری کلیه پلی کیستیک.
- وجود انسداد مادرزادی در محل اتصال حالب به لگنچه : که باعث تجمع ادرار در لگنچه می شود که به لحاظ علمی به این حالت هیدرونفروز گفته می شود. این بیماری ممکن است یک یا هر دو کلیه را تحت تأثیر قرار دهد.
- حالب دوگانه : در این حالت کلیه دو سیستم جمعآوری جداگانه دارد با دو حالب دارد.
- حالب نابجا : حالب در قسمتهای دیگر در مثانه یا خارج از مثانه باز میشود.
- مگااورتر :حالب یا اورتری که قطر آن بیش از حد طبیعی باشد.
علت بروز بیماری های مادرزادی کلیه
در اغلب موارد علت خاصی برای بیماری های مادرزادی کلیه مشخص نمی شود و ممکن است بیماری زمینه ژنتیکی داشته باشد.
علائم بیماری های مادرزادی کلیه
از آنجا که بیماریهای مادرزادی کلیه متنوع هستند، به سختی میتوان علائم هر کدام را مشخص کرد و علائم، تشخیص و درمان بسته به نوع بیماری متفاوت خواهد بود.
نحوه تشخیص بیماری های مادرزادی کلیه
در دوران بارداری آزمایش های بسیاری برای تشخیص اختلالات مادرزادی انجام می شود. در سونوگرافی جنین اغلب کلیه ها قابل مشاهده هستند و بیماری های مادرزادی کلیه در بسیاری از موارد در سونوگرافی زمان بارداری قابل تشخیص هستند. همچنین علایمی مثل عفونت ادراری، اختلال رشد و یا ابتلا به فشار خون از علایم دیگری هستند که می توانند باعث شک به بیماری مادرزادی کلیه شوند.